مرداد
عمومی مهندسی مکانیک
فهرست 9 دانستنی فنی و کاربردی برای مهندسان مکانیک
مطمئنم با من هم‌عقیده‌اید که اطلاعاتی که از طریق دروس دانشگاهی در مورد رشته مهندسی مکانیک به دست آورده‌اید، چندان کاربردی نبوده و در صنعت و در محیط شغلی چندان به دردتان نخواهد خورد. شاید تا به حال با خود فکر کرده‌اید که برای موفقیت در شغلتان (خصوصاً اگر در زمینه نگهداری و تعمیرات ماشین‌آلات فعالیت می‌کنید) باید چه اطلاعات و مهارت‌های فنی و کاربردی را کسب کنید تا بتوانید با کاربرد آنها، در مسیر رشد و موفقیت شغلی قرار بگیرید و جاده پیشرفت شغلی را به‌سرعت بپیمایید؟
خوب، فکر می‌کنم جواب این سؤالتان را بتوانید در این مقاله پیدا کنید!
فهرست ۹ دانستنی فنی و کاربردی که حتی هر مهندس مکانیک تاره‌کاری با دانستن آن و فراگیری دانش و مهارت مربوط به آن می‌تواند به‌سرعت مدال یک مهندس مکانیک زبده و ماهر را به سینه خود بچسباند و گوی سبقت را از همقطارانش برباید به شرح ذیل است:
۱- شناخت قطعات صنعتی استاندارد
حتماً می‌دانید که در کلیه دستگاه‌ها و ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی ،قطعات استانداردی به کار رفته‌اند که دارای مشخصات تعریف‌شده‌ای در تمام دنیا هستند و در انواع و ابعاد و کاربردهای مختلف وجود دارند. شناخت این قطعات استاندارد و کاربرد آنها جزو ضروری‌ترین دانش‌هایی است که یک مهندس مکانیک باید به آن تسلط کافی داشته باشد. سعی کنید اطلاعات فنی خود را در مورد پرکاربردترین قطعات استاندارد صنعتی بالا ببرید.
پرکاربردترین قطعات استانداردی که معمولاً در ماشین‌آلات و تجهیزات مختلف صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل موارد ذیل هستند:
انواع پیچ‌ها (Screws)، انواع مهره‌ها (Nuts)، انواع واشرها (Gaskets)، انواع بیرینگ‌ها و یاتاقان‌ها (Bearings)، انواع آب‌بندها (Seals) (که خود شامل اورینگ‌ها، پکینگ‌ها، کاسه‌نمدها و … می‌شوند)، انواع تسمه‌ها (Belts)، انواع زنجیرها (Chains)، انواع پولی‌ها (Pulleys)، انواع فنرها (Springs)، انواع پین‌ها (Pins)، انواع خارهای رینگی (Snap rings) و انواع کوپلینگ‌ها (Couplings)
۲- شناخت ماشین‌ها و اجزای استاندارد
هر دستگاه یا خط تولید خود شامل مجموعه‌ای از ماشین‌های استاندارد است که هریک به‌عنوان جزئی از اجزای استاندارد آن دستگاه نقشی بر عهده دارند. بنا به نوع عملکرد دستگاه و وظیفه‌ای که از آن دستگاه انتظار داریم، امکان دارد ماشین‌ها و سیستم‌های مختلفی (مانند الکتروموتور، گیربکس، پمپ یا …) در آن دستگاه به کار رفته باشد. بنابراین شما به‌عنوان یک مهندس مکانیک در هر زمینه و حوزه شغلی که در حال فعالیت هستید، خصوصاً اگر در زمینه نگهداری و تعمیرات ماشین‌آلات فعالیت می‌کنید، لازم است اطلاعات فنی و تخصصی‌تان را در مورد شناخت این اجزا و نحوه عملکرد آنها ارتقا دهید. شناخت این اجزا شامل مطالعه در رابطه با شکل و ساختمان این ماشین‌ها و همچنین انواع مختلف آنها و همچنین شناخت مکانیزم عملکرد آنها می‌شود.
به‌عنوان متداول‌ترین این ماشین‌ها و سیستم‌ها می‌توان از موارد ذیل نام برد:
الکتروموتورها (Electric motors)، گیربکس‌ها (Gear boxes)، پمپ‌ها (Pumps)، کمپرسورها (Compressors)، فن‌ها (Fans)، چیلرها (Chillers)، برج‌های خنک‌کن (Cooling Towers)، دیگ‌های بخار (Boilers)، جرثقیل‌ها و بالابرها (Cranes)، نوارهای نقاله (Conveyors)
۳- روش عیب‌یابی و تعمیر اجزای استاندارد
علاوه بر شناخت اجزای تشکیل‌دهنده سیستم‌های مکانیکی که در بالا (بند ۲) اشاره شد و اطلاع از مکانیزم (نحوه عملکرد) این سیستم‌ها، مطالعه در مورد روش‌های عیب‌یابی و تعمیر هریک از این سیستم‌ها خصوصاً برای مهندسان مکانیک و یا تکنیسین‌هایی که در زمینه نگهداری و تعمیرات ماشین‌آلات در واحدهای مختلف صنعتی فعالیت می‌کنند، لازم و ضروریست. معمولاً روش‌های نگهداری و تعمیر و روش‌های عیب‌یابی این ماشین‌ها در کاتالوگ‌ها یا داکیومنت‌های مربوط به دستگاه‌ها آمده است که با مطالعه آنها اطلاعات ارزشمندی در این خصوص به دست خواهد آمد.
۴- شناخت انواع ابزارآلات متداول در صنعت
در هر صنعتی از یک سری ابزار برای انجام سریع‌تر و آسان‌تر کارها استفاده می‌شود. یکی از مواردی که به نظرم هر مهندس مکانیک یا تکنیسین مکانیک باید به آن اشراف نسبتاً خوبی داشته باشد، شناخت انواع ابزارهای مورد استفاده در صنعت و کاربردهای صحیح آنها است. البته این مورد هم برای تکنیسن‌ها و یا مهندسانی که در زمینه نگهداری و تعمیرات ماشین‌آلات و تجهیزات فعالیت می‌کنند از اهمیت بیشتری برخوردار است.
برخی از پرکاربردترین و متداول‌ترین ابزارهای مورد استفاده در صنعت در زیر معرفی شده‌اند:
انبردست، دم‌باریک، پیچ‌گوشتی دوسو، پیچ‌گوشتی چهارسو، فازمتر، آچارهای دوسر تخت، آچارهای دوسر رینگی، آچارهای یک‌سر تخت یک‌سر رینگی، آچارهای آلن، آچارهای بوکس، آچار فرانسه، آچار لوله‌گیر، انبر قفلی، پیچ‌گوشتی ضربه‌ای، اره، کمان‌اره، چکش، پولی‌کش، پین‌کش، خارکش، خاربازکن، خارجمع‌کن، سنبه، سوهان، آچارهای آلن ستاره‌ای، تایلور، گیره‌کار رومیزی، گریس پمپ، دریل، قلاویز و …
۵-شناخت ابزاردقیق صنعتی (ابزارهای اندازه‌گیری)
یک سری ابزار در صنعت خصوصاٌ توسط مهندسان مکانیک بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند که به ابزارهای اندازه‌گیری صنعتی معروف هستند و لازم است که مهندسان مکانیک، محل کاربرد و نحوه کار با هر یک از این ابزارهایی را که بیشتر با آن سروکار خواهند داشت، به‌خوبی یاد بگیرند. از جمله آنها می‌توان ابزارهای زیر را نام برد:
کولیس، میکرومتر، خط‌کش، تراز، ترمومتر، فیلر، ساعت اندیکاتور، صداسنج، ارتعاش‌سنج، دستگاه alignment لیزری، مولتی‌متر (البته این آخری بیشتر ابزار مهندسان و تکنیسین‌های برق به حساب می‌آید ولی تجربه بنده می‌گوید که بد نیست مهندسان مکانیک نیز کار با این وسیله را یاد بگیرند).
۶- شناخت انواع روانکارهای مورداستفاده در صنعت
همان گونه که می‌دانید، دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی معمولاً دارای حرکت مداوم خطی یا دورانی هستند و در آنها دو یا چند قطعه (عمدتاً فلزی) با یکدیگر در تماس بوده و به‌اصطلاح با هم درگیر هستند که این خود باعث ایجاد اصطکاک شده و موجب تولید گرما و اتلاف انرژی و آسیب به قطعات مزبور می‌شود. برای رفع این مشکل در صنعت از موادی استفاده می‌شود که به آنها اصطلاحاً «روانکار» می‌گویند.
به‌طور کلی روانکارهای متداول در صنعت به دو دسته روغن‌های صنعتی و گریس‌ها تقسیم می‌شوند که «گریس‌ها» در واقع حالت جامد و یا ژله‌ای همان روغن‌ها البته با خواص متفاوت و شامل افزودنی‌های مختلف هستند که کاربردهای متفاوتی هم دارند. البته برخی از روغن‌های صنعتی علاوه بر روانکاری وظیفه خنک‌کردن دستگاه را نیز به عهده دارند و برخی از روغن‌ها نیز به‌عنوان سیستم انتقال قدرت و نیرو به کار می‌روند (مانند روغن‌های هیدرولیک).
بنابراین می‌توان گفت هریک از این دو دسته روانکار، خود شامل انواع مختلفی با کاربردهای متفاوت و متنوع هستند. برای مثال به‌عنوان پرمصرف‌ترین روغن‌های صنعتی می‌توان از انواع روغن‌های دنده، روغن‌های هیدرولیک، روغن‌های کمپرسور، روغن‌های انتقال حرارت، روغن‌های توربین، روغن‌های فرآیند، روغن‌های برش، روغن‌های ماشین‌کاری و روغن‌های گردشی نام برد. همچنین گریس‌ها هم که بیشتر برای روانکاری انواع یاتاقان‌ها کاربرد دارند بر حسب غلظتشان (در واقع بر اساس شلی و سفتی) در انواع مختلف و با گریدهای مختلف ازگریس شُل تا سفت موجود هستند. لازم به ذکر است که هم گریس‌ها و هم روغن‌های صنعتی در انواع با پایه معدنی و مصنوعی (سینتتیک) موجود هستند.
۷- آشنایی کلی با برخی قطعات برقی
شناخت برخی از قطعات برقی پرکاربرد در صنعت در حد آشنایی با کاربردهای این قطعات نیز می‌تواند یک برگ برنده برای مهندسان مکانیک در مقابل مهندسان و تکنیسین‌های برق باشد تا در هنگام بروز عیب در دستگاه‌ها نتوانند به‌راحتی توپ را به‌اصطلاح به زمین پرسنل واحد تعمیرات مکانیک بیندازند (عادتی قدیمی که متأسفانه هنوز هم در بسیاری از کارخانجات و واحدهای صنعتی شاهد آن هستیم و در هنگام بروز مشکلات فنی در دستگاه‌ها، یک چالشی معمولاً بین تعمیرکاران واحد برق و مکانیک وجود دارد که هر یک از دو گروه سعی دارند مسئولیت تعمیر دستگاه را به عهده گروه دیگر بیندازند، به این صورت که تعمیرکاران برقی مدعی می‌شوند که عیب دستگاه مکانیکی است و تعمیرکاران مکانیک عیب را برقی می‌دانند! در چنین مواردی آشنایی مهندسان و تکنیسن‌های مکانیک با قطعات متداول برقی می‌تواند به تشخیص صحیح‌تر عیب دستگاه کمک شایانی بکند).
برخی از پرکاربردترین قطعات برقی شامل موارد زیر می‌باشند:
فیوزها (Fuses)، کلیدها یا شاسی‌ها (Bottons)، رله‌ها (Relays)، کنتاکتورها (Contactors)، بوبین‌ها (Solenoids)، مقاومت‌ها (Resistances)، دیودها (Diodes)، بی‌متال‌ها (Bi-Metals)، تایمرها (Timers)، میکروسوئیچ‌ها (Microswitches)، لیمیت‌سوئیچ‌ها (Limitswitches)، انواع سنسورها (Sensors)
۸- آشنایی با مباحث هیدرولیک و پنوماتیک
علاوه بر مواردی که در بالا بیان شد، بسیار شایسته است که یک مهندس یا تکنیسین مکانیک، آشنایی اولیه‌ای هم با مباحث هیدرولیک و پنوماتیک داشته باشد که مباحث بسیار جذاب و شیرینی است و در حال حاضر این سیستم‌ها تقریباً در اکثر صنایع و بسیاری از تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی و حتی غیرصنعتی به چشم می‌خورند. با توجه به اینکه این علوم (علم هیدرولیک و پنوماتیک) علوم نسبتاً جدیدی در حوزه فناوری و صنعتی هستند، فرا گرفتن اصول کاربردی این مباحث به‌صورت تخصصی می‌تواند شما را به‌عنوان یک متخصص برجسته و یک مهندس زبده به صنعت معرفی کند. در صورتی که تمایل داشته باشید حتی به‌عنوان یک متخصص می‌توانید پروژه‌های عیب‌یابی و تعمیر دستگاه‌های هیدرولیکی و پنوماتیکی را انجام دهید و یا در فاز پیشرفته‌تر، اجرای پروژه‌های طراحی و ساخت انواع سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک را به‌صورت مستقل و در خارج از سازمانی که کار می‌کنید، به عهده بگیرید که می‌تواند درآمد بسیار خوبی را (حتی بسیار بیشتر از حقوق ماهیانه‌تان) برای شما به ارمغان بیاورد.
۹– آشنایی با مفاهیم علمی نت و پارامترها و شاخص‌های ارزیابی نت
شما به‌عنوان یک مهندس مکانیک علاوه بر اشراف بر مسایل فنی و کاربردی و عملیاتی، باید اشراف بیشتری هم به علم مهندسی نگهداری و تعمیرات (نت) داشته باشید. برای این منظور ابتدا باید با مفاهیم علمی و استاندارد نگهداری و تعمیرات (نگهداری پیشگیرانه، نگهداری پیش‌بینانه، نگهداری مبتنی بر قابلیت اطمینان و …) و همچنین پارامترها و شاخص‌های مهم نگهداری و تعمیرات شامل: Availibility (قابلیت در دسترس بودن تجهیزات)، OEE (ضریب اثربخشی کلی تجهیزات)، MTTR (میانگین مدت زمان انجام تعمیرات دستگاه)، MTBF (میانگین فاصله زمانی بین دو خرابی متوالی در یک دستگاه) و … آشنا شوید و اطلاعات و دانش خود را در این زمینه ارتقا ببخشید.
♦ به شما اطمینان می‌دهم که اگر با برنامه‌ریزی صحیح و اختصاص وقت و زمان کافی و مراجعه به منابع مختلف (از جمله: کتاب‌های مرتبط، کاتالوگ‌ها و داکیومنت‌های دستگاه‌ها و تجهیزات، مقالات موجود در اینترنت و نشریات و مجلات تخصصی و …) دانش خود را در حوزه‌های ۹گانه فوق ارتقا دهید، در کمترین زمان ممکن به یک مهندس مکانیک زبده و ماهر و دانا تبدیل خواهید شد که تحسین همکاران و رؤسا و مدیران شما را برمی‌انگیزد!
باسلام با آرزوی توفیقات بیشتر در تهیه و ارایه مطالب مهم مرتبط با رشته مهندسی مکانیک
با سلام
ممنون از توجه شما
مطالب و آموزش‌های بیشتر و جذاب‌تری در دست تهیه است که به‌زودی در سایت ارائه خواهد شد.
موفق باشید.
واقعا عالی و مفید
سلام.
ممنون از توجه و لطف شما.
سلام
خیلی خوب بود ممنون
سلام
ممنون از اظهار لطف شما
بسیار عالی بود و دعای خیر ما بدرقه راه شما.
سلام.
ممنون از انرژی مثبت شما.
سلام
مختصر و مفید بود.سپاس
با سلام
ممنون از توجه شما.
دانشجویان و مهندسان جوان مکانیک باید با مفاهیم استاتیک و دینامیک و طراحی اجزاء کاملا مانوس گردند تا بتوانند در حل مسائل مختلف براحتی عمل نمایند.
حامد کرمانیون
کارشناس ارشد مهندسی مکانیک
عضو انجمن مهندسین مکانیک امریکا
با سلام.
بله، تسلط به مفاهیم پایه مهندسی مکانیک مطمئناً برای مهندسان مکانیک لازمه، ولی برای موفقیت در شغل و در صنعت کافی نیست و مهندسان مکانیک باید مهارت های کاربردی و تخصصی مرتبط با حوزه شغلی خودشون رو هم بیاموزند.
از توجه شما سپاسگزارم مهندس جان.
سلام .
خسته نباشید بنده دانش آموز رشته ریاضیم
میخواستم بدونم اگه مدرک زبان آیلتس ۷
داشته باشم و رتبه کنکورم بالا باشه احتمال بورسیه وجود داره یا خیر
با سلام ، سرفصل ها و موضوعات مرتبط با مکانیک رو توی تمامی سایت ها میشه پیدا کرد ولی من در مورد سایزبندی رزوه ها و شناخت چشمی رزوه ها از لحاظ سایز نتونستم مطلبی پیدا کنم ، ممنون میشم راهنمایی کنید
پیاده سازی نظام های تعمیرات پیشگیرانه در صنایع مختلف از جمله وظایف یک مهندس مکانیک حاذق میباشد، متاسفانه در بیشتر کارخانجات آن طور که باید و شاید به مقوله نگهداری و تعمیرات توجه نمی‌گردد ولی مهندسین مکانیک و مدیران واحدهای فنی می‌توانند با پیاده سازی و اجراء صحیح دستورالعمل های استاندارد نگهداری و تعمیرات، قابلیت آماده بکار بودن تجهیرات و جلوگیری از توقفات اضطراری خطوط تولید را باعث شوند، هر تجهیزی در مقوله نت چنانچه در پریودهای منظم کنترل گردد مطمئنا از تعمیرات بی‌مورد و بدون برنامه آتی سازمان جلوگیری می‌کند
Shaft allighnment چیست؟
همراستایی محور ها و کنترل خارج از محور نشدن تجهیزات، سنتر بودن متعلقات یک سیستم و همراستا بودن مرکز و در امتداد بودن بدون داشتن پیچیدگی، انحراف از مبنا، افتادگی، کج بودن، خارج از سنتر بودن، جابجا بودن مراکز را گویند، چنانچه تجهیزی همراستا نباشد به مرور خوردگی، سایش، ترک، شکست، اصطکاک و غیره را بوجود می‌آورد، بعنوان نمونه چنانچه شافت های داخل گیربکس همراستایی یکدیگر نباشد به مرور از بین رفتن دنده گیربکس، خرابی بیرینگ، کاسه نمدها، شافت، پینیون و کرانویل و دیگر قطعات را شاهد خواهیم بود.
ضمنا در صورت معیوب شدن هر کدام از قطعات ذکر شده فوق نیز ناهمراستایی بوجود می‌آید و لزوم داشتن برنامه های دوره ای نت و کنترل قطعات ماشین و تجهیز نیز به همین دلیل میباشد، اگر در ماشین یا تجهیزی هر کدام از قطعات به مشکلی برخورد نماید باید سریعا نسبت به تعمیرات اقدام نمود زیرا همین تعمیرات به ظاهر کوچک در بسیاری از موارد صدمات بسیار بزرگتری به سیستم و کل تجهیز وارد می‌کند.
سلام
واقعا عاااالی بود
من بعنوان یک خانم مهندس واقعا لذت بردم از رشته ای ک انتخاب کردم و شغلی ک دارم
ممنونم از شما
سلام.
ممنون از شما خانم مهندس که وقت گذاشتید و این مقاله رو مطالعه فرمودید.
موفق باشید.
سلام خانم مهندس. بله. هر رشته که عشق وعلاقه باشه. لذت بخشه. به شرطی ارتقا پیدا کنید. وسعی کنید بهترین باشید
باعرض سلام وخسته نباشید به نظرم آقای مهندس سیفی خیلی زحمت کشیدن من واقعابه شدت لذت بردم مطالب روممنون ازتون
سلام
ممنون از لطف شما.
سلام خیلی عالی مفید و کاربردی بود خسته نباشید مهندس
سلام.
ممنون از لطف شما.
موفق باشید.
با سلام خدمت تمامي مهندسان مكانيك.ضمن تشكر از مقاله ارائه شده، بعنوان يك مهندس مكانيك لازم ميدانم علاوه بر موارد 9 گانه اعلام شده در بالا، تقويت زبان انگليسي بويژه دانش زبان تخصصي براي يك مهندس مكانيك بسيار سودمند بوده و بنظرم الزامي بنظر ميرسد.
با سلام
ممنون از توجه شما
بله. در اهمیت تسلط به زبان انگلیسی به ویژه زبان تخصصی تردیدی نیست.
اما هدف ما در این مقاله بیشتر ذکر موارد فنی و کاربردی مورد نیاز برای مهندسان مکانیک هست.
به هر حال ممنون از تذکر شما.
مطالب پیچتون برای بنده که به تازگی فارغ التحصیل شدم و وارد کار صنعت شدم عالی بود..خدا خیرتون بده
با سلام
یکی از اهداف ما کمک به دوستانی مثل شماست که تازه وارد محیط صنعت شدند.
خوشحالیم که راضی بودید.
موفق باشید.
سلام. مطلب خیلی مفیدی بود. ممنونم.
سلام.
خوشحالم که مطلب مورد رضایت شما بود.
موفق باشید.
سلام وقتتون بخیر بنده که با کارشناسی مکانیک تازه میخوام وارد بازار کار بشم ابتدا تو این مواردی که فرمودین ورود پیدا کنم و حداقلی هارو داشته باشم بعد برم دنبال استخدامی یا اول کار؟
با سلام
مسلماً آشنایی داشتن با موارد 9 گانه امتیاز با ارزشی برای استخدام هم هست. شما با دانستن این موارد شانس بیشتری نسبت به دیگران برای استخدام در واحدهای صنعتی دارید.
بنابراین پیشنهاد بنده این هست که ابتدا در این زمینه‌ها خودتون رو تا حدی قوی کنید و با دست پر برای ورود به بازار کار اقدام بفرمایید.
موفق باشید.
عالی بود مهندس جان
با سلام
تشکر از ابراز محبت شما
واقعاً عالی توضیح دادین ممنونم
اما علم مواد. بلاخص شناخت فلزات. از ساخت و تولید. پایپینگ. مثل انواع بست و اتصالات پایپینگ و جوشکاری هم باید آشنایی داشته باشن
درکل مکانیک مادر صنعته. و با چهار تا شش سال دانشگاه. یک مکانیک. کامل نمیشیم. باید خون دل بخوریم
با سلام.
ممنون از محبت شما.
بله، کاملاً درست می‌فرمایید.
به هرحال کسب مهارت و متخصص شدن در هر کاری نیاز به تلاش و پشتکار مداوم داره.
با تشکر فراوان از شما
واقعا یکی از استثنایی ترین سایت های هستین که مهارت های لازم یک مهندس مکانیک رو بیان نموده اید.
با سلام
خوشحالیم که از مطالب سایت رضایت داشتید.
ممنون از اظهار لطف شما.